Aspertu arte esan zaigu gure umeak ”natibo digitalak” direla, baina, aldi berean, gurasook, ordenadore-pantailetan, online aplikazioetan eta sare sozialetan, sarri egiten dugula porrot ukaezina da. Bai, egia da, hamar urteko ume batek edota hamabost urteko nerabe batek mila buelta ematen dizkigu teknologia berrien erabiltzen. Neurri batean, haiek jaio ziren munduan, non guok, gurasook, “bizirik/behar bezala irauten” saiatzen dugun, konplexuz beterik sentitzen gara. Gurasoren bat ume sentitzen da beren seme-alabekin konparatu nahi izan ezkero, zeren ezin duten maneiatu bere-n umeen trebetasunak egiten dituen bezala Ipad-tablet-azken belaunalkiko Iphonekin.
Jaio zireneko likido anmiotikoa balitz bezalako giroan -hasi eta buka, ezin gehiagoan buruaz aitzur- sentitzen dira, eta han, patxadaz, egiten dute igeri. Berri , ezer mantuxetan, hasiberriak bezalako gaza daudelarik, handik-hona dabiltzate ziberespaziotik, eta leoiak bailitzaten, baso digitalaren erregeak sentitzen dira. Hala ere, sare sozialetan harrapatuak geratzen dira askotan, Interneten zehar bizi izan diren abenturaren batetik galdarraztaturik aterata gertatuak, edota ordenadore sisteman sarturiko birus informatiko batek kale eginda suertatuak egonda dira.
Internet seinale-konexio gabeko irla bakarti bateko itsasoan galdutako personak bagina ikusten gaituztenez, ez digute laguntzarik eskatzen, ez gaituzte haintzakotzat hartzen, eta, gehiagorik sakondu gabe, ez dizkigute beren problemak adierazten. Beste erremediorik ez dutelakoan, ahalik eta hoberen bere buruarekin konpondu nahiago dute. Ez diegu alferrik argi utzi arlo digital horietan ez dugunik ezer esaterik, analfabeto digital hutsak garela, eta eskukaldi batik ere ezin diegu eman. Ezin hobe aitzakia izan ezezik, aldebikoa da ere bai: “nire gurasoek, piperrik ere ez dakite informatikaz”, esaten dute umeek, gurasoek beren burua zuzenetsi egiten duten bitartean: “gai horietaz ez dut ulertzen eta..”
Honela, “unezurtz digitalen” belaunaldi bat –erosotasunkeriagatik edota beldurragatik ez arduratzen gareneko mundura eratortzen ditugun umeak orientatzen duten gurasorik gabeko umeak-sortu ditugu. Baliteke gure umeek bizi direneko unibertso digital hori, geuk baino hobeto menperatzen dutela; hala eta guztiz ere guk baino gehiagorik ez dakite. Behar bezalako etxe bat egiten ezpaitugu lortu, askotan galdurik daude, bizitzeko moduko ez diren beraien habitatean alde batera utziak.Teknologiaz betetako beren geletan sartzeak lotsa ematen digu. Antzeko sentimendua sentiaraziko liguke, abioi bat hegal egiten bitartean pilotoaren lekua hartuko bagenu, baina egin, horixe egin behar dugu, bere mundura sartzera eta lema hartzera ausartu behar dugu. Baliteke gure umeak ontziratu ditugun ontzia pilotatzen ez dakigula; hala ere, badaukagu (eta behar dugu) gure umeei ikustezina zaien ikusi ahal dugun kontrol-dorrean gure burua kokatzea. Dorre horretatik badaukagu (eta behar dugu ere) hegaldiaren koordenatuak, metereologia-partea eta aireratzearen eta lurreratzearen baimena gure umeei ematea.
Aspaldiko gurasoei gertatzen zitzaien antzeko zerbait gertatu egiten zaigu. Haiek, beren umeek baino gutxiako zekitelakoan, etziren sexualitatez umeekin hitz egitera ausartzen. “Zertan aholkatu haiek neronek baino gehiago badakitela?”, gadeltzen zioten beren buruari aitzaki moduan. Desenkusa trabatik ihesbide bihurtzen zen eta horren ondorioa zen oso gende gutxi ausartzen zirela hain garrantzi handiko gaiari buruzko irizpideak ematera.
Gertatzen dena, gaurko egunean, konplexuz beterik gaude bi gai horietan. Gure umeak jada guztiz jakinda daudela, arlo sexualean nahiz teknilogikoan jaiotzetik adituak direla, eta ezer esaterik ez daukaten ezikasiak garela, uste dugu gurasook. Baina errealitaea oso ezberdina da: Haiek, izan badituzte baliabideak, baina guk baino gutxiago dakite. Gailu dezente izan badituzte ere –guk emanak- nerabeak guk baino askoz galduagoak dabiltzate, eta arrazoia oso erraza da ulertzen: hainbat eta hainbat baliabidek ez dute helburuak ikusten uzten.
Nola edo nolako gaitasun teknologiko izan barik, irizpideren beharra daukagu baliabideak helburuekin estekatzeko orduan. Egoera horietan gurasook egon behar gara umeek aplikatzen ez dituzten erabilpen-irizpideak –logikoki ezpaitizkiegu eman–emateko. Konplexurik ez! Alde konplexuekin! Inbestitu dezagun denbora oinarrizko gauzak ikasten (ez dira horrenbeste gauza) eta honela haiekin,harremanetan jarri beharreko gure aholkuak jaso ditzaten. Aintzineko aitzakiak ez dira onargarriak egun. Ez ditzagun gure umeak umezurtz digital bihurtu.
Sinadura: Pilar Guembe eta Carlos Goñi (icmedianet.org)
Euskera itzulpena: ATELEUS